MİKROBİOLOGİYA İNSTİTUTU

Xəlilzadə Vüsalə Cavanşir qızı

Bakı Dövlət Universiteti

2414.01 – Mikrobiologiya

Ksilotrof göbələklərin hidrolitik fermentlərinin katalitik aktivliyinin bəzi kinetik xüsusiyyətləri

36

Beynəlxalq bazalarda referatlaşdırılan və indeksləşdirilən jurnallarda çap olunan məqalələrin sayı

1

Əsas elmi nailiyyətləri

Geniş spektrli hidrolitik təsir tipinə malik ferment preparatlarının alınması üçün ksilotrof makromisetlərin əlverişli obyekt olması və onlardan liqnosellüloza tərkibli bitki tullantılarının hidrolizi üçün əlverişli göstəricilərə malik olan qismən təmizlənmiş ferment preparatlarının alınmasının mümkünlüyü göstərilmişdir. Aydın olmuşdur ki, ksilotrof makromisetlərdən ferment preparatlarının alınması üçün çökdürücü kimi asetondan (1:2 nisbətində) istifadə edilməsi məqsəduyğundur, belə ki, spirtin istifadəsi ayrı-ayrı fermentlərin aktivliyə görə fraksiyalaşmasına səbəb olur. Müəyyən edilmişdir ki, ksilotrof makromisetlərin hidrolitik təsir tipinə malik ferment sisteminə həm adsorbsiya olunma, həm də ingibirləşmə əmsalına görə fərqlənən izofermentlər də daxildir. Aydın olmuşdur ki, liqnosellüloza tərkibli bitki substratlarının ksilotrof makromisetlərdən alınan ferment preparatları ilə hidrolizi zamanı çökdürmə üçün götürülən kultural və ya ekstraksiya məhlullarındakı sellülaza və pektinazanın nisbətinin sabitliyi prosesə daha əhəmiyyətli təsir edir. Müəyyən edilmişdir ki, ksilotrof makromisetlərdən alınan ferment preparatlarının hidroliz prosesində istifadəsi zamanı hər aktivlik vahidinə əsasən hesablanmış məqsədli məhsul çıxımı mikromisetlərdən alınan preparatlarla müqayisədə belə yüksək olur və hidroliz prosesində alınan məqsədli məhsulun tərkibində qlükozanın miqdarı 50-75%-ə qədər ola bilir.

Azərbaycanın müxtəlif torpaqlarında torpaq biosenozlarının strukturunun fizioloji-biokimyəvi və ekoloji xüsusiyyətləri öyrənilmişdir.

1. Гахраманова Ф.Х., Артгусейни М.Ю., Данишвер К.М., Намдуллазаде М.Ш., Халилова В.Дж., Мурадов П.З., Еколого-биотехнологические аспекты использование ксилотрофных базидиальных грибов в конверсии лигноцеллюлозных отходов. Микробиология и биотехнология, том 3, № 1, Тбилиси, 2011, стр. 13-18.
2. Артгусейни М.Ю., Алиева Г.А.,   Данишвер К.М.,  Намдуллазаде М.Ш., Халилова В.Дж.,  Мурадов П.З., Гахраманова Ф.Х., Перспективы использования ксилотрофных грибов при утилизации растительных отходов. Вестник Московского Государственного Областного Университета,   серия “Естественные науки”, № 2, Москва, 2011, стр. 5-8.
3. Xəlilova V.C. Bitki substratının biodeqradasiya prosesini kataliz edən bəzi hidrolitik fermentlərin aktivliyi. “Yeni çağırışlar: müasir şəraitdəelmi innovativ tədqiqat işlərinintəcrübi və tətbiqi əsasları” Gənc alimlərin II Respublika İnnovativ İdeya Yarmarkası çərçivəsində keçirilmiş elmi konfrans, Bakı, 2012, səh. 113-117.
4. Xəlilova V.C. Bitki substratlarının biodeqradasiya prosesinin kataliz edən hidrolotik fermentlərin bəzi aktivliyi. “Gənc Alimlərin II Respublika İnnovativ İdeya Yarmarkası” çərçivəsində “Yeni çağırışlar: müasir şəraitdə elmi innovativ tədqiqat işlərinin təcrübi və tətbiqi əsasları” Gənc Alimlərin Elmi Konfransı, Bakı, 2012, səh. 113-118.
5. Khalilova V., Huseynova A. Biotechnological basis of enzymatic activity of xylotrophic macromycetes “Young scientists – uniting force of world science and culture” İnternational scientific conference. Ashhgabat. Ylym. 2013. page 145-146.
6. Xəlilova V.C. Texniki ferment preparatlairnin bəzi kinetik xüsusiyyətləri. AMEA-nın Mikrobiologiya İnstitutunun elmi əsərləri. Bakı, 2013, c. 12, № 2, səh. 78-80.
7. Xəlilova V.C. Texniki ferment preparatlarının alınmasında çökdürücülərin rolu. Ümumimilli lideri Heydər Əliyevin anadan olmasının 91-ci ildönümünə həsr olunmuş “Müasir biologiya innovasiya problemləri” mövzusunda elmi konfrans. Gəncə, 2014, I hissə, səh. 214-218.
8. Гасанова В.Я., Рагимова М.М., Халилова В.Дж., Гахраманова Ф.Х., Бунятова Л.Н. Биоконверсия растительных отходов ксилотрофными макромицетами выделенных из экологически разных территорий Азербайджана Академический журнал Западной Сибири. Естественные науки. № 4 (53), Том 10, 2014, стр. 45-46.
9. Xəlilzadə V.C. Hidrolitik fermentlkərin katalitik aktivliyinə temperaturun və mühitin turşuluğunun təsiri “Müasir biologiya və kimyanın aktual problemləri” mövzusunda elmi konfrans. Gəncə, GDU, 2015, I hissə, səh. 249-251.
10. Khalilzadeh V.J. Basidiomysetes as the producents of biological active substances “Academic Science Week – 2015” International Multidissiplinars Forum, Baku, 2015, page 364-365.
11. Xəlilzadə V.C. Ferment preparatlarının alınmasında produsentlərin seçilməsi prinsipləri. Aqrar elminin inkişafı,ərzaq təhlükəzliyi və ətraf mühitin mahafizəsində beynəlxalq əməkdaşlıq” adlı 8-ci Beynəlxalq Elmi-praktik konfrans. Gəncə. ADAU. 2016. səh. 52-56.
12. Khalilzadeh V.J. Obtaining sources of enzyme preparations. “İnteregration processes of the world science in the 21^st century” İnternational Younth Forum. Ganja. 2016. page 114-116.
13. Xəlilzadə V.C. Ferment preparatlarının alınmasında ksilotrof makromisetlərin biotexnoloji perspektivləri. Gənc Alimlərin I Beynəlxalq Elmi konfransı. I hissə. Gəncə. GDU. 2016. səh. 368-371.
14. Наджафова С.И., Халилзаде В.Дж. Изменения микробиологической и ферментативной активности в урбаноземах. V Международная научно-практическая конференция ”Индикация состояния окружающей среды: теория, практика, образование”. Москва. Географический факультет МПГУ. Москва. 2017. с. 320-322.
15. Xəlilzadə V.C. Mikoloji təbiətli ferment preparatlarının fizioloji xüsusiyyətləri Gənc Alimlərin II beynəlxalq elmi konfrans materialları. GDU, Gəncə, 2017. s. 230-232.
16. Xəlilzadə V.C. Ətraf mühitin çirklənmələrdən mühafizəsi.  Həsən Əliyev – 110 illik yubileyinə həsr olunmuş konfrans. AMEA-nın Torpaqşunaslıq İnstitutu. Bakı. 2017. səh. 76.
17. Nəcəfova S.İ., Qasımova A.S., Bayram K.X., Xəlilzadə V.C., Quliyeva G.E. Torpaqların mikrobioloji və biokimyəvi diaqnostika və indikasiyası (icmal) AMEA-nın Mikrobiologiya İnstitutunun elmi əsərləri. Bakı, 2018, c. 16, № 1. səh. 64-69.
18. В.Дж. Халилзаде, К.Х. Байрам Потенциальная способность к самоочищению различных типов почв Губа-Хачмазского района в случае углеводородного загрязнения. Материал Международной научной экологической конференции «Отходы, причины их образования и перспективы использования» 26-27 марта 2019 г. Краснодар КубГАУ. стр.85-88.
19. Халилзаде В.Дж., Байрам К.Х. Исследование биологического состояния почв Сумгаита. Azərbaycan Torpaqşünaslar Cəmiyyətinin əsərlər toplusu Görkəmli torpaqşünas alim, Əməkdar elm xadimi Akif Paşa oğlu Gərayzadənin 80 illik yubileyinə həsr olunur, cild XV, Bakı, Elm, 2019, səh.299-302.
20. В.Дж. Халилзаде, К.Х. Байрам, Е.И. Исмаилов Красный шлам Гянджинского глиноземного завода – экологические проблемы и возможные пути использования. Материалы международной научно-практической конференции «Региональные стратегии и проекты: эколого-экономические аспекты разработки и реализации» 7 апреля 2020 г. Москва, Информагротех, 2020, стр.213-221.

Telefon: (+99412) 5024359

Faks: (+99412) 5024470

E-mail: Bu email ünvanı spambotlardan qorunur. Onu görmək üçün JavaScripti qoşmaq lazımdır.